Definicja hasła: jeleń szlachetny
- jeleń szlachetny, jeleń szlachetny (Cervus elaphus L.)
ssak z rodziny jeleniowatych. Długość ciała 165-250 cm, wysokość 120-150 cm, dł. ogona 12-15 cm, ciężar byka do 250 kg, łani do 150 kg. Wierzch ciała latem od jasnorudego do rdzawobrunatnego, w zimie płowy, z białym talerzem pod ogonem. Spód ciała i wewnętrzna strona nóg kremowe. W okresie jesienno-zimowym starsze byki mają grzywę z długiej sierści. Cielęta po urodzeniu są rude w białe cętki. Byki noszą poroża (wieniec) nakładane i zrzucane co roku. Pierwsze poroże jeleń nakłada w 16 miesiącu życia i zrzuca pod koniec kwietnia. Kolejne nakłada na wiosnę. Szczytową formę wieńca powinien osiągnąć byk około 10 roku życia (wieniec powinien być wówczas nie słabszy od dwunastaka i przeważnie nie jest mocniejszy od osiemnastaka). Jeleń szlachetny zrzuca poroże pod koniec lutego i w marcu (z wyjątkiem pierwszego i drugiego). Zamieszkuje lasy (większe kompleksy). Pokarm stanowią rośliny zielone, mchy, porosty, grzyby oraz młode pędy drzew i krzewów, kora drzew, którą spałują (zdzierają). Zgryzaniem i spałowaniem wyrządzają poważne szkody. W okresie rykowiska przebywają w chmarach składających się z byka stadnego, łań z przychówkiem (od kilku do kilkunastu) oraz z chłystów (trzy-, czteroletnich byków). Poza rykowiskiem łanie z potomstwem oraz byki tworzą oddzielne chmary. W okresie wiosennym i letnim przebywają oddzielnie. Rykowisko odbywa się na przełomie września i października, w czasie którego byki wydają charakterystyczny głos oraz często staczają walki o panowanie nad chmarą. Ciąża jelenia trwa 33-34 tygodni. Na przełomie maja i czerwca rodzi się jedno (rzadziej dwa) cielę, które ssie matkę przez 5 miesięcy, zaś pokarm roślinny pobiera od drugiego tygodnia życia. Dojrzałość płciową osiągają łanie w 16 miesiącu życia, a byki w 27. Jeleń jako zwierzę łowne posiada bardzo duże znaczenie gospodarcze. Poluje się na niego głównie indywidualnie (czaty, podchody, podjazd) oraz ewentualnie cichymi pędzęniami. Trofeum stanowią wieńce oraz haki (mają je zarówno byki jak i łanie). W okresie zimowym jelenie wymagają dokarmiania. Podajemy im karną suchą (liściarka, owies, siano) i soczystą (okopowe, marchew). Należy również zapewnić sól i dostęp do wodopoju.
Jeleń szlachetny, zwany również jeleniem europejskim (Cervus elaphus), to duża roślinożerna zwierzę ssak z rodziny jeleniowatych. Dorosłe osobniki osiągają długość ciała 165-250 cm, wysokość 120-150 cm, a długość ogona wynosi 12-15 cm. Byki mogą ważyć do 250 kg, podczas gdy łani do 150 kg. Wierzch ciała latem ma barwę od jasnorudej do rdzawobrunatnej, podczas gdy zimą jest płowy z białym talerzem pod ogonem. Spód ciała oraz wewnętrzna strona nóg są kremowe. Starsze byki w okresie jesienno-zimowym posiadają grzywę z długiej sierści. Cielęta natomiast po urodzeniu są rude w białe cętki.
Jelenie noszą poroża, zwane również wieńcami, które nakładają i zrzucają co roku. Pierwsze poroże jelenie nakładają w 16 miesiącu życia i zrzucają pod koniec kwietnia. Kolejne poroże nakładają na wiosnę. Szczytową formę wieńca powinien osiągnąć byk około 10 roku życia, przy czym wieńce te nie powinny być słabsze od dwunastaka ani mocniejsze od osiemnastaka.
Jeleń szlachetny zamieszkuje głównie lasy o większych kompleksach, gdzie żeruje głównie na roślinach zielonych, mchach, porostach, grzybach oraz młodych pędach drzew i krzewów. W okresie rykowiska przebywa w chmarach składających się z byka stadnego, łani z przychówkiem oraz chłystów. Ciąża jeleń trwa 33-34 tygodnie, a jedno lub rzadziej dwa cielęta rodzi się na przełomie maja i czerwca.
Jeleń szlachetny jest istotnym gatunkiem z punktu widzenia łowiectwa ze względu na wartość trofealną oraz rolę gospodarczą. Polowanie na jelenia odbywa się głównie indywidualnie poprzez różne metody takie jak czaty, podchody czy podjazdy. Trofeum stanowią wieńce oraz haki zarówno u byków jak i łani. W okresie zimowym jeleń wymaga dokarmiania karną suchą i soczystą paszą oraz zapewnienia dostępu do soli i wody pitnej.
W kontekście ochrony gatunkowej jeleń szlachetny jest przedmiotem działań mających na celu zachowanie równowagi populacji oraz rozwiązania konfliktów wynikających ze szkód zadawanych przez jelenie np. zgryzaniem upraw czy drzewostanów.
Potrzebujesz dokładniejszych informacji?
szukaj jeleń szlachetny w wyszukiwarce Google
Inne hasła na literę J
- jednorurka
śrutowa broń myśliwska o jednej lufie.
- język łowiecki
fachowe słownictwo myśliwskie powstałe na przestrzeni wieków i ciągle żywe wśród myśliwych. Polski język łowiecki został szczegółowo opracowany przez Stanisława Hoppego, autora (...)
- jelenina
dziczyzna z jeleni
- jednostka jelenia
jednostka przeliczeniowa, którą stosujemy przy obliczaniu prawidłowej obsady łowiska jeleniowatymi: 1 jeleń = 2 daniele = sarny.
- jednotykowiec
samiec zwierzyny płowej, mający w porożu tylko jedną tykę.
- janczarka
dawna strzelba myśliwska pochodzenia wschodniego o długiej lufie i zakrzywionej kolbie.
- jucha
farba niedźwiedzia.
- jastrzębiec
dawna nazwa samołówki do chwytania ptaków drapieżnych.
- jagnię
młody muflon.